Việt Nam tìm ra cách thử nhanh virus corona trong vòng 70 phút

Mới đây, nhóm nghiên cứu của TS Lê Quang Hòa và công ty TNHH Khoa học và Công nghệ quốc tế Innogenex đã thông báo kết quả nghiên cứu chế tạo thành công Kit thử nhanh chủng virus corona mới (2019-nCoV) dựa trên kỹ thuật RT-LAMP. Đây là một kỹ thuật khuếch đại đẳng nhiệt axit nucleic chuyên dùng để phát hiện RNA của các loại virus gây bệnh.

Theo ghi nhận đến lúc này, Việt Nam là quốc gia đầu tiên chế tạo thành công Kit RT-LAMP phát hiện nhanh 2019-nCoV, giúp rút ngắn thời gian xét nghiệm và đơn giản hóa được quy trình phân tích để có thể ứng dụng ngay tại các bệnh viện tuyến huyện.

Nghiên cứu công bố sau chưa tròn một tháng

Trước đây, để xét nghiệm các trường hợp nhiễm và nghi nhiễm 2019-nCoV, Việt Nam áp dụng phương pháp xét nghiệm giải trình tự gien mất 3-5 ngày. Sau đó, với mẫu thử của WHO kết hợp với phương pháp xét nghiệm sinh học phân tử, thời gian xét nghiệm virus corona ở Việt Nam rút xuống dưới 9 giờ. Còn trên thế giới, phương pháp tiêu chuẩn real-time RT-PCR được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo thì mất khoảng 3 tiếng để thu nhận kết quả.

Chia sẻ với phóng viên Nhân Dân điện tử, TS Lê Quang Hòa, Trưởng phòng thí nghiệm Kỹ thuật gien, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội cho biết, nhóm nghiên cứu gồm 10 thành viên đã bắt đầu nghiên cứu về lĩnh vực phát hiện nhanh chủng virus corona mới (2019-nCoV) từ ngày 15-1, ngay sau khi Trung Quốc công bố trình tự hệ gien của chủng virus này. Họ đã rất cố gắng nghiên cứu cả ngày và đêm để sớm đưa ra kết quả của công trình.

Ngay trước Tết Nguyên đán, nhóm nghiên cứu đã thiết kế được các mồi của phản ứng RT-LAMP đổi màu phát hiện đặc hiệu RNA của virus và thực hiện xong phần tổng hợp gien nhân tạo vật liệu di truyền của tác nhân gây bệnh này.

Trong 10 ngày gần đây, nhóm nhiên cứu đã hoàn thành xong quy trình chế tạo sinh phẩm bảo đảm độ nhạy, độ đặc hiệu tương đương với phương pháp tiêu chuẩn real-time RT-PCR vốn được WHO khuyến cáo.

Chỉ cần 15 đến 30 phút có thể phát hiện dương tính với nCoV

TS Lê Quang Hòa cho biết, nguyên lý của kỹ thuật RT-LAMP mà nhóm áp dụng là kỹ thuật khuếch đại đẳng nhiệt axit nucleic, trong đó giai đoạn phiên mã ngược và giai đoạn khuếch đại đều được thực hiện tại một nhiệt độ duy nhất với khả năng khuếch đại DNA lên đến trên một tỷ lần. Đặc biệt, phản ứng dương tính được phát hiện trực tiếp bằng mắt thường dựa trên việc đổi màu dung dịch, giúp rút ngắn và đơn giản hóa quy trình phân tích. Tổng thời gian phân tích là 70 phút, trong đó bao gồm hai giai đoạn: tách chiết RNA của virus (30 phút), chuẩn bị và tiến hành phản ứng RT-LAMP (40 phút).

“Phản ứng RT-LAMP chỉ cần 30 phút là có thể kết luận được mẫu có dương tính với RNA của 2019-nCoV hay không. Đối với những mẫu dương tính mạnh chỉ cần 15 phút là đã có thể phát hiện được”, TS Hòa nói.
 

Một ưu điểm nổi bật khác của sinh phẩm RT-LAMP so với quy trình real-time RT-PCR tiêu chuẩn là tính đơn giản, không yêu cầu trang thiết bị phức tạp. Điều này giúp sinh phẩm RT-LAMP có thể được sử dụng ngay từ bệnh viện tuyến huyện và các bệnh viện dã chiến khi dịch bùng nổ, giúp khoanh vùng dịch, hạn chế sự lây lan.

Đặc biệt, giá thành sản xuất mỗi test của nhóm nghiên cứu là 350.000 đồng, trong khi đó giá sản xuất bộ test RT-PCR là 1 triệu đồng. So với các kỹ thuật sinh học phân tử khác, RT-LAMP yêu cầu thiết bị đơn giản chỉ cần một bể ổn nhiệt giúp ứng dụng ngay tại hiện trường, độ nhạy và độ đặc hiệu cao, tương đương với real-time RT-PCR.

Mong được Bộ Y tế kiểm định để đưa vào kiểm soát dịch từ tuyến huyện

Theo TS Lê Quang Hòa, do chưa tiếp cận được với các mẫu bệnh phẩm thực nên nhóm nghiên cứu chưa xác định được độ chính xác của sinh phẩm trên các mẫu bệnh phẩm lâm sàng. Tuy nhiên, khi thực hiện trên các mẫu giả nhiễm sử dụng RNA tổng hợp nhân tạo, kết quả thu nhận được đều chính xác.

“Chúng tôi mong Bộ Y tế và Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ nhóm nghiên cứu để có thể kiểm định sinh phẩm, xác định được tỷ lệ chính xác trong thời gian tới đây, nhằm phục vụ việc kiểm soát dịch ngay từ các bệnh viện tuyến huyện”, TS Hòa đề xuất.

Anh cho biết, hiện nhóm nghiên cứu đang tìm cách phối hợp với các đơn vị chuyên trách của Bộ Y tế để thực hiện việc kiểm định cũng như liên hệ với các doanh nghiệp để chuyển giao công nghệ chế tạo sinh phẩm.

Ở quy mô phòng thí nghiệm, nhóm nghiên cứu có thể sản xuất được khoảng 2.000 test/ngày. Hy vọng trong hai tuần tới, sau khi đã được kiểm định, sinh phẩm sẽ bắt đầu được ứng dụng vào thực tiễn.