Chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế: Cơ hội cho Y tế từ xa

Với 3 trụ cột chính trong chuyển đổi số quốc gia là Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong đã xây dựng được một chương trình chuyên đề về chuyển đổi số quốc gia được Chính phủ phê duyệt. Để thích ứng với tình hình mới và tận dụng cơ hội mà cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang lại, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; trong đó nhấn mạnh yêu cầu cấp bách để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030.  

Đối với ngành Y tế, Luật Khám bệnh, chữa bệnh là văn bản pháp lý cao nhất đối với các loại hình khám chữa bệnh (KCB). Theo đó Luật là khung pháp lý cho các loại, hình thức, phương pháp KCB, trong đó có cụ thể các yêu cầu đối với: Cơ sở KCB, người hành nghề KCB, bệnh nhân cũng như các hình thức chi trả, đơn giá KCB. Luật cũng cho phép thực hiện triển khai KCB từ xa nếu đủ điều kiện cho phép thực hiện theo yêu cầu và tuân thủ theo đúng nguyên tắc như khi KCB tại các cơ sở y tế. 

Xuất phát từ Nghị quyết 52, Chính phủ đã ban hành Quyết định 749 trong đó đã có những nội dung chỉ đạo cụ thể hơn: Phát triển nền tảng hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa để hỗ trợ người dân được khám, chữa bệnh từ xa, giúp giảm tải các cơ sở y tế, hạn chế tiếp xúc đông người, giảm nguy cơ lây nhiễm chéo; 100% các cơ sở y tế có bộ phận khám chữa bệnh từ xa; thúc đẩy chuyển đổi số ngành y tế. Để cụ thể hóa các quy định về kỹ thuật, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 53/2014/TT-BYT ngày 29 tháng 12 năm 2014 Quy định về Điều kiện hoạt động trên môi trường mạng. Thông tư 53 cũng là căn cứ pháp lý, chỉ rõ các điều kiện cụ thể, cũng như các tiêu chuẩn khi thực hiện công tác Y tế trên môi trường mạng. Đây là điều kiện đầu tiên và tiên quyết khi triển khai Y tế từ xa, bảo đảm thông tin được lưu trữ, chia sẻ, đường truyền ổn định và an toàn theo quy định của pháp luật. Thông tư cũng đã chỉ rõ các quy định, yêu cầu khi lắp đặt hệ thống máy chủ, thiết bị đầu cuối, đường truyền…. khi thực hiện Y tế từ xa mà các cơ sở KCB cần phải áp dụng thực hiện khi triển khai.

Để cụ thể hơn đối với hoạt đông Y tế từ xa, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 49/2017/TT-BYT ngày 28 tháng 12 năm 2017 Quy định về hoạt động y tế từ xa. Thông tư 49 đã chỉ rõ phạm vi các hoạt động của công tác Y tế từ xa, các điều kiện cần thiết để thực hiện. Cụ thể là bên cạnh các hoạt động chịu sự chi phối của Luật KCB và các văn bản có liên quan, Thông tư cũng đã chỉ rõ các hoạt động được phép thực hiện, cũng như các yêu cầu đảm bảo thực hiện (Cơ sở vật chất, thiết bị đầu cuối, các khái niệm …) Cùng với đó, Thông tư số 54/2017/TT-BYT ngày 29 tháng 12 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Y tế về Bộ tiêu chí ứng dụng công nghệ thông tin tại các cơ sở KCB. Thông tư 54 ban hành là căn cứ pháp lý để các cơ sở thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin đối với quản lý toàn bộ các hoạt động của cơ sở, mà cụ thể ở đây là sử dụng kỹ thuật số trong quản lý dữ liệu, phù hợp với áp dụng cuộc cách mạng 4.0 theo các văn bản quy định. Đi kèm với đó là các tiêu chí cụ thể cần đạt được để có mức độ đánh giá, xếp hạng theo trình tự cao thấp khác nhau, từ đó các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tham gia biết và có kế hoạch đầu tư, thực hiện cho phù hợp với khả năng của mình khi triển khai.

Cùng với các văn bản chỉ đạo trên cũng như một số văn bản hướng dẫn thi hành khác, với quyết tâm của ngành Y tế thì trong tương lai không xa, Y tế từ xa mà cụ thể là khám bệnh, chữa bệnh từ xa sẽ là xu hướng tất yếu, là một loại hình khám chữa bệnh mới góp phần chăm sóc sức khỏe cộng đồng dân cư, phát huy được sự sự hỗ trợ cần thiết từ các Y bác sỹ nhiều kinh nghiệm, và đặc biệt là trong thời gian nhanh nhất, ở điều kiện khó khăn về vị trí địa lý, xa xôi…đảm bảo hỗ trợ y tế tốt nhất trong các trường hợp cấp cứu cho người bệnh.